شناسایی روند تغییرات دما و بارش سالانه در حوضه آبریز کرخه

دما و بارش از عناصر اساسی شکل گیری اقلیم هستند که تغییرات آن ها می­تواند ساختار آب و هوایی هر محل را دگرگون سازد. این پژوهش به بررسی تغییرات زمانی و مکانی متغیرهای اقلیمی دما و بارش در حوضه آبریز کرخه واقع در غرب کشور ایران پرداخته است. به این منظور پس از همگنی و صحت سنجی داده ها، 22 ایستگاه باران­سنجی، تبخیرسنجی و سینوپتیک با دوره آماری 2011-1971 انتخاب شد. هدف این پژوهش، ارزیابی روند تغییرات سری های زمانی متغیرهای دما و بارش با استفاده از آزمون های آماری من کندال، اسپیرمن و تخمینگر سن است. نتایج آزمون های آماری برای سری های زمانی دما و بارش سالانه به ترتیب روند افزایشی و کاهشی با سطوح معنی داری بالای 1 و 5 درصد را برای اکثر ایستگاه های موردمطالعه نشان داده است. تخمینگر سن شیب تغییرات کاهشی را برای متغیر دما از 12/0 (+) تا 61/0 (+) درجه سانتی گراد/دهه نشان می داد. بیشترین و کمترین مقدار کاهش بارش سالانه در ایستگاه های قورباغستان واقع در استان کرمانشاه و دهنود به ترتیب با شیب تغییرات 77/8 (-) و 27/1 (-) میلی­متر در سال بود. ازنظر مکانی تقریباً تمامی ایستگاه های واقع در بخش شرقی حوضه کرخه، روند تغییرات بارش را یک روند بدون معنی نشان دادند. بیشترین تغییرات معنی دار کاهشی در بخش های غرب و جنوب حوضه کرخه مشاهده شد. در مناطق مرکزی و شرقی علیرغم روند کاهش مقادیر بارش، این روندها معنی دار نبود. به طورکلی آشکارسازی روند تغییرات متغیرها، به جز موارد استثنایی، با آخرین یافته های مطالعات جهانی همخوانی داشت.